Type de document : research article
Auteur
Résumé
L’œuvre de Mawlānā a pour thème majeur l’ «amour», clé, essence même de son Divān et de son Masnavi Ma‘anavi ; l''''amour conçu comme source unique de Lumière, de Connaissance et de Conscience. Mawlānā qui consacra la majeure partie de son existence à sa quête de fusion, d''''union mystique avec Dieu, considéra l’amour comme seul chemin possible vers le salut. S''''il est vrai que durant des siècles, la raison et l’intelligence furent considérées comme les seules voies d''''accès au monde, vers la découverte du mystère du monde, Mawlānā pour sa part, crut trouver dans l’amour le principe génésiaque, originel de l’existence. Ainsi dans son Divān-e-Kabir, près de cinq mille vers abordent directement la question de l’amour,
«Astrolabe des secrets divins», sésame ouvrant à la compréhension intime de l''''être.
C’est par l’amour, dit-il, que la raison se dévoile. Etant bornée, la raison ne peut que déboucher sur l''''absurde, quand elle interroge la mort, tandis que l’amour permet, moyennant l''''anéantissement du corps, l’union avec le Bien-aimé, Allah. Mawlānā n''''est cependant pas un négateur radicalde la raison sous toutes ses formes. Il n''''a d''''ailleurs pas manqué de nuancer la part mystique et spirituelle de sa pensée, en prenant soin de réserver, tout au long de ses vers, une place de choix à la raison. Il reste que chez Mawlānā, l''''amour est souverain. La seule vocation de cet article sera donc de puiser dans l’océan des vers de ce grand poète gnostique dans l''''espoir de dévoiler un tant soit peu, le secret de cette souveraineté.
Mots clés
Titre d’article [Persian]
مثنوی معنوی (شعر عشق، شعر عقل)
Auteur [Persian]
- فریده علوی
Résumé [Persian]
مضمون اصلی همه آثار مولانا عشق است. عشق جوهر اصلی و کلید دیوان شمس، مثنوی معنوی و تنها سر چشمه نور، معرفت و شناخت است. مولانا که در تمام زندگی اش در جستجوی یکی شدن با خداوند بوده، عشق را تنها راه رستگاری می داند. اگر در طی قرنهای متمادی، عقل و تفکر مدعی کشف اسرار جهان بوده اند، مولانا اصل وجود را در عشق می یابد. از این روست که فقط در دیوان شمس می توان در حدود پنج هزار بیت را یافت که در مورد عشق، این «اصطرلاب اسرار خدایی که با هیچ چیزی مگر با خود عشق نمی توان آن را تعریف کرد سخن به میان می آورد.
از منظر مولانا عقل پس از عشق در جهان ظاهر می شود. از آنجایی که عقل محدود است، در مرگ چیزی به جز پوچی نمی یابد ولی عشق در مرگ یکی شدن با معشوق ، با خداوند، را می بیند. با این همه مولانا اشکال عقل را نفی نمی کند. جایگاه عقل و به خصوص عشق در آثار مولانا کجاست؟ برای پاسخ به این پرسش، این مقاله پژوهشی است در افکار مولانا از ورای دریای ابیات این شاعر بزرگ عرفانی.
)