Type de document : Original Article
Auteurs
1 Professeur assistante, Université Azad islamique, Centrale de Téhéran
2 Enseignante, Université de Téhéran
Résumé
Emmanuel Carrère est l’auteur de romans, de biographie, de documentaires et de scénarios pour le cinéma et pour la télévision. Il publie «L’Adversaire» en 2000 ; un ouvrage qui lui apporte un grand succès. Dans ce livre, Carrère met en scène l’affaire Romand: le 9 janvier 1993, Jean-Claude Romand, un homme qui se faisait passer pour un fameux médecin de l’OMS, après dix-huit ans de mensonge lorsqu’il était menacé d’être découvert, a tué sa femme, ses enfants, ses parents et a tenté de se donner la mort. Ce fait divers inouï, cette histoire de mensonge et d’imposture fascine Carrère, alors il essaie de trouver ce qui reste d’humanité chez Romand et cherche à comprendre le pourquoi de son comportement. Le résultat est une œuvre originale à la frontière du biographique et de la fiction. Le fait que Carrère choisit d’écrire sur la vie de Romand en retraçant son arbre généalogique et en s’appuyant sur des documents et des informations répond à l’exigence de la biographie. Mais parfois, certaines parties de l’histoire sont racontées par Romand lui-même, cela fait rapprocher le texte du récit de vie ; d’autres fois Carrère met sa vie en parallèle avec celle de Romand ce qui donne une allure plutôt autobiographique à l’œuvre. Cependant, certaines fois tout en reprenant les informations, la volonté de l’auteur de comprendre son personnage est confrontée à l’impossibilité d’atteindre sa vérité intérieure, donc Carrère se sert de son imagination pour combler les vides et l’œuvre prend alors une tournure romanesque. En résumé, il paraît difficile de classer cette œuvre dans un genre littéraire précis, cela explique pourquoi les critiques parlent d’ «un monstre littéraire».
Mots clés
Titre d’article [فارسی]
نگاهی بر خاستگاه ادبی کتاب اهریمن: اثری زندگی نامه‌ای یا تخیلی؟
Auteurs [فارسی]
- لیلا غفوری غروی 1
- نگار صالحی نیا 2
1 استادیار دانشگاه آزاد – مرکز تهران
2 مدرس دانشگاه تهران
Résumé [فارسی]
امانوئل کارر از نویسندگان صاحب اعتبار سال‌های اخیر کشور فرانسه است. او در کتاب خود رقیب به حکایت "ماجرای ژان کلود رمان" می‌پردازد. مردی که خود را به عنوان پزشک سازمان بهداشت جهانی به تمام اطرافیانش معرفی کرده بود، بعد از هیجده سال دروغ و پنهان کاری زمانی که احساس کرد ممکن است پرده از تمام دروغ هایش برداشته شود، در روز نهم ژانویه 1993 اقدام به قتل همسر، فرزندان و پدر و مادرش کرد. او پس از کشتن آن‌ها سعی نمود تا به زندگی خود خاتمه دهد، اما موفق نشد. این حادثه واقعی اما باور نکردنی جلب نظر امانوئل کارر را کرد و نویسنده را بر آن داشت تا به نگارش کتابی بپردازد، در آن به کنه این دروغ‌بافی‌ها و صحنه سازی‌ها نفوذ کند. کارر می‌خواست بداند واقعا چه عللی ژان کلود رمان را بر آن داشته‌اند تا این اندازه از واقعیت فاصله بگیرد. او بدنبال "چرای" نهفته اعمال قهرمان داستان می‌گشت. در نتیجه اثری خلق کرد که در نیمه راه نوع شرح حالی و رمان قرار می‌گیرد. تا جایی که کارر با تکیه بر مستندات به شرح داستان زندگی ژان کلود رمان می‌پردازد و حتی شجره نامه او را نیز تشریح می‌کند، کتاب را می‌توان در دسته کتاب‌های "زندگی نامه‌ای" طبقه بندی کرد. ولی در صفحاتی که خود ژان کلود رمان داستان زندگی اش را برای دیگران تعریف می‌کند کتاب مبدل به "روایت زندگی" می‌شود. گاهی هم پیش می‌آید که کارر برای درک بهتر ماجرا، زندگی شخصی خود را با زندگی ژان کلود رمان مقایسه کرده و به شرح زندگی خویش می‌پردازد. در چنین مواقعی کتاب بیشتر شبیه یک" شرح حال شخصی" است. اما در بسیاری از مواقع هم تلاش نویسنده برای فهمیدن عمق شخصیت و انگیزه اصلی اعمال ژان کلود رمان با مشکل روبرو می‌شود، در چنین مواقعی دست یافتن به واقعیت غیر ممکن است چون ژان کلود یا چیزی نمی‌داند و یا نمی‌خواهد بگوید و اطرافیان نزدیک او هم از آن جایی که به قتل رسیده‌اند، نیستند تا نویسنده را یاری دهند. در چنین حالتی نویسنده برای نگارش اثر خود و پر کردن قسمت‌های مبهم ماجرا ناگزیر به قدرت تخیل خویش متوصل شده و آن قسمت‌ها را می‌آفریند. در این صفحات کتاب بیشتر به "رمان" شباهت دارد. مختصر آن که قرار دادن اثر فوق در قالب یک نوع ادبی مشخص غیرممکن به نظر می‌رسد. از این رو منتقدین کتاب امانوئل کارر را "هیولای ادبی" نامیده‌اند.
.
Mots clés [فارسی]
- زندگی نامه
- زندگی نامة شخصی
- روایت زندگی
- روایت تخیلی
- کارر
)