La lisibilité de l'espace : une approche géocritique de la poésie de Guillaume Apollinaire et de Mohammad-Ali Sépanlou

Type de document : Original Article

Auteurs

1 DocDoctorante Université Azad Islamique, Téhéran

2 UniversMaître Assistant Université Azad Islamique, Téhéran

Résumé

La géocritique témoigne d’un intérêt renouvelé pour les relations de la littérature à l’espace. Fondée par Bertrand Westphal, elle s'articule autour d'un triple aspect : la spatio-temporalité, la transgressivité, la référentialité. Fidèle à cette approche, nous étudierons d'abord la notion de spatio-temporalité en nous appuyant sur les éléments spatiaux disséminés dans la poésie d'Apollinaire et de Sépanlou, pour mettre en évidence la gradation de la vitesse et la longueur de divers espaces, ainsi que le degré de modernité ou et la part de la  tradition  les concernant. La notion de transgressivité nous aidera à saisir dans la poésie des poètes étudiés, la reconnaissance de l’Autre dans sa différence géographique. L'étude fondée sur la question de la référentialité, montrera de son côté que l’espace ne peut pas être considéré comme une donnée du réel qui préexiste par rapport au texte, mais que c’est le texte qui donne naissance à l’espace. Bien plus, nous verrons que toute trace d’idéalité paradisiaque retrouvée dans la poésie des poètes nous sert de source et de modèle pour reconstruire notre propre monde.

Mots clés

Titre d’article [فارسی]

خوانایی فضا: رویکرد نقد جغرافیایی در شعر گیوم آپولینر و محمدعلی سپانلو

Auteurs [فارسی]

  • زهرا تقوی فردود 1
  • محمد زیار 2
1 دکترای تخصصی زبان و ادبیات فرانسه گروه زبان فرانسه دانشگاه آراد اسلامی واحد تهران مرکزی
2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
Résumé [فارسی]

نقد جغرافیایی به رابطه تعاملی میان فضا و ادبیات می‌پردازد. این رویکرد جدید که توسط برتران وستفال پایه‌گذاری شده، حول سه محور اساسی می‌چرخد: فضا-زمانی، قلمروزدایی، ارجاعیت. مقاله حاضر در نظر دارد با تکیه بر این رویکرد، مسئله‌ی فضایی-زمانی را در شعر آپولینر و سپانلو مورد بررسی قرار دهد تا به برجسته‌سازی درجه‌ی سرعت و کندی فضاهای مختلف نائل آمده، تجددگرایی و سنت‌گرایی را در شعر این دو شاعر به منصه ظهور نشاند. همچنین مطالعه‌ی قلمروزدایی، این امکان را فراهم می‌آورد تا در شعر این دو شاعر ویژگی‌های بیگانه را با تمامی اختلافات جغرافیاییش شناسایی کنیم. پرداختن به مسئله‌ی ارجاعیت نیز ثابت می‌کند که فضا را نمی‌توان به عنوان داده‌ای از واقعیتی در نظر گرفت که بر متن پیشی میگیرد، بلکه این متن است که فضا را به وجود می‌آورد. بنابراین فضا شایسته‌ی تحلیل و تفسیر است. بدین ترتیب، آرمان‌گرایی بهشتی موجود در شعر این دو شاعر با هدف بازسازی دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم، منبعی از الگوهای فضایی را در اختیارمان قرار می‌دهد.

Mots clés [فارسی]

  • فضا-زمان
  • تراروی
  • ارجاعیت
  • خوانایی
  • آپولینر
  • سپانلو

Titre d’article [English]

Space's perusal : a geographical criticism approach in poems of Guillaume Apollinaire and Mohammad-Ali Sepanlou

Résumé [English]

The Geocriticism reflects a renewed interest in the relation of literature to space. Founded by Bertrand Westphal, it revolves around three aspects : the spatio-temporality, transgressivity, referentiality. Studying spatio-temporality question in the poems of Apollinaire and Sepanlou, makes the pace degree of various spaces outstanding and indicates modernism and traditionalism. Also the notion of transgression in their poems helps us recognize the alien in geographical differences. Studying the notion of referentiality also indicates that one can not consider the space as a result that preexists before the text, but it is the text that creates the space. Therefore, the Space deserves analysis. Hence, the entire paradisiacal idealism which could be noticed in the poems of two poets, gives us a source of special examples in order to reconstruct the world in which we live.

Mots clés [English]

  • Space-Temporal
  • Transgressivity
  • Referentiality
  • Being Readable
  • Apollinaire
  • Sepanlou

Références

Apollinaire, Guillaume, (1920), Alcools, Paris, Gallimard.
___________________, (1925), Calligrammes, Paris, Gallimard.
Hugo, Victor, (1829), Les Orientales, Paris, Gosselin.
__________ , (1842), Le Rhin, Paris, Hetzel.
Sépanlou, Mohammad-Ali, (1377), Firouze dar ghobar,Téhéran, Elme.
______________________, (1390),  Madjmoueye ashar, Téhéran, Negah.
Shairi, Hamid-Reza, (1385), Tadjzie va tahlile neshaneh-maanashenasie gofteman, Téhéran, Samte.
Westphal, Bertrand, (2000), « Pour une approche géocritique des textes », La Géocritique mode d’emploi, Limoges, PULIM, n°0, Disponible en ligne sur Vox Poetica : http ://www.vox-poetica.com/sflgc/biblio/gcr.html.
_______________, (2004), « Approche méthodologique de la transgression spatiale ». Ljubljana ; Literature and space : Spaces of transgressiveness,Special Issue, 27.
_______________, (2007a),  La géocritique. Réel, fiction, espace. Paris, Minuit, cité par : http ://www.epistemocritique.org/spip.php?article223&lang=fr.
_______________, (2007b), La géocritique. Réel, fiction, espace. Paris, Minuit, cité par : Nardout-Lafarge,  Élisabeth ; « Instabilité du lieu dans la fiction narrative contemporaine. Avant-propos et notes pour un état présent », temps zéro, nº 6, 2013 ; [en ligne]. URL : http ://tempszero.contemporain.info/document974 _______________, (2007c), La Géocritique. Réel, fiction, espace. Paris, Minuit, cité par : Maria Hermínia Amado Laurel ; « Figurations de Paris dans le roman urbain contemporain : héritages et déchirements ». VI Congresso Nacional Associação Portuguesa de Literatura Comparada. X Colóquio de Outono Comemorativodas Vanguardas. Universidade do Minho. 2009/2010. http ://ceh.ilch.uminho.pt/ publicacoes/pub_maria_la
Plume, Revue semestrielle de l'Association Iranienne de Langue et Littérature Françaises
Volume 13, l’édition 26
Mars 2018
page 251-268

Fichiers

  • Date de recevoir: 17 August 2016
  • Date d’acceptation: 18 January 2018
  • Date de première publication: 01 March 2018

Partager

Exporter la citation

Statistiques