Type de document : research article
Auteurs
1 Doctorante Université de Téhéran
2 Professeur Université de Téhéran
Résumé
Le récit de voyage, fortement marqué par sa référentialité, tend vers un acte factuel. Donnant lieu a priori à une représentation objective de la réalité décrite, le récit de voyage est en théorie, dépourvu de toute marque de subjectivité malgré la présence de l’auteur dans la trame textuelle. Pour ce qui concerne le présent travail, c’est le revers de la question de la subjectivité qui retiendra surtout notre attention. Autrement dit, l’objectivité du récit. Il s’agira donc pour nous de ne pas tenir compte des éléments responsables de l’écart (subjectivité) énonciatif pour en revanche repérer les marqueurs de rapprochement (objectivité) référentiel entre le référent, le locuteur et le lecteur. Nous évoquerons donc en premier lieu les modes subjectifs d’apparition des structures morphosémantiques avec pour objectif de mettre en évidence ceux marqués par l’objectivité du discours viatique. Notre objectif sera d’analyser les stratégies employées par l’auteur en vue de dissimuler la subjectivité de son récit sous une façade objective. Les travaux de Bakhtine (sur la temporalité) et de Gérard Genette (sur la tranxtextualité) nous serons d’une aide précieuse pour le traitement de notre problématique, ainsi que certains développements de la théorie de la référentialité effectués par Philippe Hamon, le concept de « l’énallage personnelle » à l’instar de Catherine Kerbrat-Orrecchioni et celui d’isochronie temporelle mis au point par le même Gérard Genette.
Mots clés
Titre d’article [Persian]
تلاشی برای نظام‌‌دهی به فرایند عینیت‌گرایی در سفرنامه
Auteurs [Persian]
- افسانه پورمظاهری 1
- ژاله کهنمویی پور 2
1 دانشجوی دکتری دانشگاه تهران
2 استاد دانشگاه تهران
Résumé [Persian]
سفرنامه که به‌شدت از ماهیت ارجاعی خود تأثیر می‌گیرد، به کنشی واقع‌گرا گرایش دارد. از آنجا که سفرنامه تبعاً به بازنمایی‌ای ابژکتیو (عینی) از واقعیت می‌انجامد، از منظر تئوری عاری از هرگونه نشانة سوبژکتیو (ذهنی) است اگر چه حضور نویسنده در تار و پود متن انکارناپذیر به نظر می‌رسد. در مقالة حاضر اما، درست عکس مسئلة سوبژکتیویته مورد نظر ماست؛ به کلامی دیگر، مسئلة ابژکتیویتة متن. از این رو با چشم‌پوشی از عناصر سوبژکتیو متن که موجب شکاف در سطح گفته‌پردازی می‌شوند، بر نشانه‌هایی دست می‌گذاریم که میان مرجع (واقعیت مورد وصف)، گفته‌پرداز و خواننده، نوعی نزدیکی ابژکتیو (ارجاعی) ایجاد می‌کنند. در همین راستا، نخست برای آشکارکردن ساختارهای متأثر از ابژکتیویتة گفتمانِ سفرنامه‌ای، به بررسی حالات پیدایش ساختارهای ریخت‌شناسانه در سفرنامه خواهیم پرداخت. درواقع هدف ما اینجا تحلیل شگردهای مورد استفادة نویسنده برای پنهان کردن سوبژکتیویتة متن خود زیر ظاهری ابژکتیو است. تکیه‌گاه نظری ما در مسیر پیش‌رو نظریات میخائیل باختین پیرامون «زمانمندی»، نظریات ژرار ژنت در مورد «بینامتنیت» و «همزمانی»، تئوری فیلیپ امون در باب «ارجاعیت» و درنهایت مفهموم «فاصله‌گذاری شخصی» آن‌طور که کاترین کربرا-اوریکیونی مطرح می‌کند، خواهند بود.
.
Mots clés [Persian]
- سفرنامه
- ابژکتیویته (عینیت)
- بینامتنیت
- ارجاعیت
- فاصله‌گذاری شخصی
- ژرار ژنت
- کاترین کربرا-اوریکیونی
)