L’image du Moi et de l’Autre dans la poésie d’Henri Meschonnic: étude sémiotique

Type de document : Original Article

Auteurs

1 Doctorante à l'Université de Téhéran

2 Maître-assistante Département de Langue et Littérature Françaises, Université d'Ispahan

3 Maître de conférence, Département de Langue et Littérature Françaises, Université d'Ispahan

10.22129/plume.2020.179014.1088

Résumé

Depuis une vingtaine d’années, la nouvelle sémiotique se détachant de la sémiotique classique, a réussi à s’affranchir du cadre des schémas narratifs en se donnant la tâche de restituer le «sens vécu» comme le sens «naissant» qui émerge en présence d’un Autre et tout au long d’une interaction dynamique avec ce dernier. Dans ce sens, l’œuvre poétique d’Henri Meschonnic offre un exemple remarquable d’une poésie où la présence de l’Autre s’avère problématique. Dans le présent article, suivant la méthode analytique proposées par la sémiotique de l’«expérience» et la sémiotique «existentielle», nous nous proposerons d’étudier l’impact de l’existence de cet Autre dans trois recueils poétiques de Meschonnic. Comment et sous quelle forme cet Autre apparaît-il au poète et réussit-il à changer sa manière d’être-au-monde? Comment le poète, en tant que sujet existentiel, arrive-t-il à vivre l’expérience esthétique de la présence de cet Autre? Comment le sujet existentiel atteindra-t-il la «transcendance» et se transformera-t-il finalement en un Autre? Voilà les questions auxquelles l’étude présente tentera de répondre.

Mots clés

Titre d’article [فارسی]

تصویر «من» و «دیگری» در شعر هانری مشونیک بر اساس رویکرد نشانه‌شناسی

Auteurs [فارسی]

  • نجمه اکبری 1
  • اکرم آیتی 2
  • محمدجواد شکریان 3
1 دانشجوی دکترا دانشگاه تهران
2 استادیار گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشکده زبان های خارجی دانشگاه اصفهان
3 دانشیار گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه اصفهان
Résumé [فارسی]

در طی بیست سال گذشته، رویکرد جدید نشانه-معناشناسی با گذر از چهارچوب طرحوارههای روایی کلاسیک به‌خوب توانسته ‌است از مرزهای روابط نحوی فراتررفته و احیای معنای زیسته را مبنای کار خود قرار دهد؛ معنایی پیوسته در حال پیدایش که در حضورِ «دیگری» و در طی تعاملی پویا با این «دیگری» ظاهر می‌شود. در این راستا، اثر شعری هانری مشونیک نمونه‌ای از آثار درخور توجه است که در آن چگونگی حضورِ «دیگری» بحث‌برانگیز به نظر می‌رسد. در این پژوهش، با بهره‌گیری از روش‌های تحلیلی ارائه شده در نشانه-معناشناسی «تجربه» و نشانه-معناشناسی «هستی محور» در صدد خواهیم بود که تأثیر وجود «دیگری» را در سه مجموعه‌ی شعری مشونیک مورد مطالعه قرار دهیم. «دیگری» چگونه و در کدام قالب در برابر شاعر ظاهر می‌شود و چگونه موفق می‌شود «طریقِ هستی» وی در دنیا را دستخوش تغییر و تحول سازد؟ شاعر، به عنوان یک سوژه‌ی هستی‌شناختی، چگونه به تجربه‌ی زیبایی‌شناختی زیستنِ این «دیگری» دست می‌یابد؟ چگونه سوژه‌ی هستی‌شناختی به تجربه‌ی استعلایی نایل می‌شود و در نهایت چگونه به «دیگری» تبدیل خواهد شد؟ در حقیقت، پژوهش حاضر درصدد است به این سؤالات پاسخ گوید.

Mots clés [فارسی]

  • نشانه-معناشناسی «تجربه»
  • نشانه-معناشناسی «هستی محور»
  • هانری مشونیک
  • «دیگری»
  • سوژه‌ی هستی‌شناختی
  • تجربه‌ی زیبایی‌شناختی
  • استعلا

Références

Bachelard, Gaston (1932), L’intuition de l’instant, Paris, Gonthier.
———— (1963), Dialectique de la durée, Paris, PUF.
Collot, Michel (1989), La poésie moderne et la structure d’horizon, Paris, PUF.
Coquet, Jean-Claude (1997), La quête du sens, Le langage en question, Paris, PUF.
Fontanille, Jacques (1998), Sémiotique du discours, Limoges, Pulim.
———— (1999), Sémiotique et littérature, Essais de méthode, Paris, PUF.
———— (1997), Présences de l’autre, Paris, PUF.
———— (2004), Passions sans nom, Paris, PUF.
———— (2006), Les interactions risquées, Paris, PUF.
Meschonnic, Henri (1972), Dédicaces proverbes, Paris, Gallimard.
———— (1975), Le signe et le poème, Paris, Gallimard.
———— (1979), Légendaire chaque jour, Paris, Gallimard,
———— (1985), Voyageurs de la voix, Paris, Verdier.
Tarasti, Eero, (2009), Fondement de la sémiotique existentielle, Paris, L’Harmattan.
T, Hall, E, (1984), La Danse de la vie, Temps culturel, temps vécu, Paris, Seuil.
Plume, Revue semestrielle de l'Association Iranienne de Langue et Littérature Françaises
Volume 15, l’édition 30
Mars 2020
page 55-80

Fichiers

  • Date de recevoir: 20 April 2019
  • Date de révision: 30 December 2019
  • Date d’acceptation: 19 March 2020
  • Date de première publication: 19 March 2020

Partager

Exporter la citation

Statistiques