Type de document : research article

Auteurs

• Katayoun Shahpar-rad ¹
• Azine Hossein-zadeh ²

¹ Maître de conférences Université Hakim Sabzevari

² Maître de conférences Université Hakim Sabzévari

Résumé

Tantôt hommage à la grandeur et à l’intemporalité de la littérature antique, tantôt revêtement symbolique de l’expression des problèmes d’ordre historique ou personnel, la réécriture et la reprise des mythes ont, de tout temps, séduit de nombreux auteurs à travers le monde entier. Mythe de l’amour impossible et de la lutte contre le destin, l’histoire d’Orphée a fait l’objet de multiples réadaptations, depuis l’Antiquité jusqu’à nos jours. En France, dans la première moitié du XXème siècle, Cocteau et Anouilh ont repris ce mythe dans deux pièces de théâtre, le premier pour exorciser un mal être profond suivant un point de vue philosophico-mystique et le second pour mettre en relief le pessimisme dominant durant les années de la seconde guerre mondiale. Or, si ces deux auteurs ont préservé la trame générale de l’histoire, l’auteur iranien Réza Barahéni convoque quant à lui l’histoire d’Orphée et en donne une version fragmentée, n’utilisant que certains éléments du mythe, dans le Livre V de Shéhérazade et son romancier (2ème éd.) ou l’Aushwitz privé du docteur Charifi et ce, pour étoffer et enrichir un épisode autofictionnel.

Mots clés

• Orphée
• Cocteau
• Anouilh
• Barahéni
• réécriture

Sujets principaux

• Littérature comparée

Titre d’article [Persian]

اورفه، اسطوره‌ای هزارچهره کوکتو، آنوی و براهنی

Auteurs [Persian]

• کتایون شهپرراد ¹
• آذین حسین زاده ²

¹ گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه حکیم سبزواری

² دانشگاه حکیم سبزواری گروه زبان و ادبیات فرانسه

Résumé [Persian]

بازنویسی را گاهی باید مترادف سترگی و بی‌زمانی ادبیات باستان تلقی کرد و گاهی نیز پوششی نمادین، با هدف بیان دغدغه-های تاریخی یا شخصی. از این روست که بازنویسی اسطوره‌ها توجه بسیاری از نویسندگان را به‌خود جلب کرده‌است. از این شمار، می-توان به اسطورۀ اورفه اشاره کرد که از عهد باستان تا به‌امروز، بازگوی ناممکن‌بودگی عشق است و بی‌ثمری تلاش برای دگرگونی سرنوشت. در نیمۀ نخست قرن بیستم، کوکتو و آنوی از اورفه در تدوین دو نمایشنامه سود جستند؛ کوکتو با هدف رهایی و به‌درجستن از اندوهی ژرف و با تکیه بر دیدگاهی فلسفی و عرفانی، آنوی با هدف پررنگ جلوه دادن بدبینی حاکم بر اروپای درگیر در جنگ جهانی دوم. در این بین، اگر این دو بافت کلی داستان را آنگونه که در شکل نخستینش بود وحفظ کردند، در مقابل، براهنی با فراخواندن این اسطوره و ارائۀ برداشتی منقطع از سرنوشت او، تنها برخی از شاکله‌ها را برمی‌گزیند و، در کتاب پنجم رمان آزاده خانم و نویسنده اش، ماجرای اورفه را دستاویزی قرار می‌دهد برای غنابخشیدن و قوام دادن به روایتی تخیلی از زندگی خویش. بدینسان، نگاه مشرق‌زمینی این نویسنده به بازتاب اندیشۀ چندفرهنگی او و تفاوتش با دیدگاه نویسندگان غربی بدل می‌شود.

Mots clés [Persian]

• اورفه
• کوکتو
• آنوی
• براهنی
• بازنویسی